Premier League – giải đấu bóng đá hấp dẫn nhất hành tinh – không chỉ nổi bật nhờ sự khốc liệt và tính cạnh tranh cao, mà còn là nơi sản sinh và thử nghiệm nhiều chiến thuật tiên tiến trong lịch sử bóng đá. Hãy cùng thể thao tổng hợp điểm lại những chiến thuật bóng đá thành công nhất từng áp dụng tại Premier League.
4-4-2 truyền thống – Biểu tượng của bóng đá Anh
Trong giai đoạn từ cuối những năm 1990 đến đầu 2000, sơ đồ 4-4-2 truyền thống được xem là “biểu tượng” của bóng đá Anh. Sir Alex Ferguson là người tận dụng triệt để hệ thống này để tạo nên đế chế Manchester United hùng mạnh.
Theo các trang tổng hợp tỷ lệ kèo bóng đá, với hàng hậu vệ chắc chắn, cặp tiền vệ trung tâm cơ động (như Keane – Scholes), hai cánh bám biên tốc độ (Giggs – Beckham), và hai tiền đạo chơi ăn ý (Yorke – Cole, sau này là Rooney – Ronaldo), MU vận hành chiến thuật 4-4-2 một cách hoàn hảo.
Điểm đặc biệt của Sir Alex là khả năng duy trì sự ổn định qua nhiều thế hệ. Không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ sơ đồ, ông liên tục có những biến thể linh hoạt để phù hợp với đối thủ và từng giai đoạn của mùa giải. Kết quả là 13 chức vô địch Premier League – một kỷ lục cho đến nay chưa ai vượt qua.
Chiến thuật bóng đá 4-3-3 kiểm soát bóng
Kể từ khi cập bến Man City vào năm 2016, Pep Guardiola đã “mở khóa” một kỷ nguyên chiến thuật mới tại Premier League bằng triết lý kiểm soát bóng (possession football) dựa trên sơ đồ 4-3-3.
Không đơn thuần là việc kiểm soát bóng, triết lý của Pep là “kiểm soát không gian”. Ông xây dựng một hệ thống mà mọi vị trí – từ thủ môn đến hậu vệ – đều có vai trò tham gia luân chuyển bóng, khai thác không gian hẹp và kiểm soát nhịp độ trận đấu.
Các biến thể chiến thuật nổi bật dưới tay Pep gồm:
-
Hậu vệ cánh bó vào trong đá như tiền vệ (Inverted Full-Back)
-
Số 6 lùi sâu giữa hai trung vệ để tạo tam giác chuyền bóng
-
Tiền đạo cánh đảo cánh liên tục để gây rối hàng thủ đối phương
Với lối chơi kiểm soát chặt chẽ và tấn công đồng bộ, Man City giành 6 chức vô địch Premier League trong 8 mùa, bao gồm cả “cú ăn ba” mùa 2022/23 – điều chưa CLB Anh nào làm được kể từ MU năm 1999.
Gegenpressing – Klopp biến Liverpool thành cơn lốc đỏ
Jurgen Klopp không chỉ đem theo sự nhiệt huyết khi đến Liverpool năm 2015, mà còn mang theo triết lý bóng đá gegenpressing – pressing tầm cao ngay khi mất bóng, nhằm đoạt lại quyền kiểm soát nhanh nhất có thể.
Khác với lối đá kiểm soát như của Pep, Klopp ưu tiên tốc độ, sự trực diện và chuyển trạng thái thần tốc. Khi mất bóng, cả đội lập tức vây ráp để giành lại. Khi có bóng, họ tổ chức phản công chớp nhoáng với những mũi nhọn như Salah, Mane, Firmino.
Chiến thuật này đòi hỏi thể lực cực cao, tính tổ chức chặt chẽ và sự kỷ luật tuyệt đối. Đổi lại, Liverpool trở thành một cỗ máy ghi bàn đáng sợ, mang về chức vô địch Champions League 2019 và Premier League 2020 – sau 30 năm chờ đợi.
Chiến thuật bóng đá phòng ngự phản công
José Mourinho là bậc thầy chiến thuật, người biến phòng ngự phản công thành nghệ thuật tại Premier League. Khi dẫn dắt Chelsea từ năm 2004, ông xây dựng đội bóng dựa trên nền tảng phòng ngự chắc chắn, kết hợp với phản công nhanh, hiệu quả.
Điểm nổi bật trong sơ đồ 4-3-3 hoặc 4-2-3-1 của Mourinho là khả năng tổ chức cực kỳ kỷ luật. Ông không yêu cầu cầu thủ phải cầm bóng nhiều, mà quan trọng là không để đối phương tạo cơ hội. Một khi đoạt được bóng, Chelsea triển khai tấn công với tốc độ cực cao.
Mùa 2004/05, Chelsea của Mourinho chỉ để thủng lưới 15 bàn sau 38 vòng – một kỷ lục phòng ngự tại Premier League. Những trụ cột như Terry, Makelele, Lampard, Drogba… là những mắt xích hoàn hảo trong hệ thống này.
Chiến thuật 3-4-3 linh hoạt – Antonio Conte tạo làn sóng mới tại Anh
Antonio Conte cập bến Chelsea năm 2016 khi đội bóng đang sa sút nghiêm trọng. Sau chuỗi trận không như ý, ông quyết định thay đổi sang sơ đồ 3-4-3 – điều hiếm gặp tại Premier League thời điểm đó.
Kết quả là một cú lột xác ngoạn mục. Chelsea thắng 13 trận liên tiếp ngay sau khi chuyển sơ đồ, rồi thẳng tiến tới chức vô địch mùa giải 2016/17. Hệ thống 3 trung vệ được bảo vệ bởi 2 wing-back cơ động (Alonso – Moses), hàng tiền vệ mạnh mẽ (Kanté – Matic), và tam tấu tấn công hiệu quả (Hazard – Costa – Pedro).
Sự thành công của Conte khiến nhiều đội bóng Anh bắt đầu chuyển sang dùng 3 trung vệ, mở ra thời kỳ thịnh hành của sơ đồ 3-4-3 và 3-5-2 tại giải đấu này.
Premier League không chỉ là nơi so tài của những ngôi sao sân cỏ, mà còn là chiến trường của các bậc thầy chiến thuật. Từ sự cổ điển của Sir Alex, sự thực dụng của Mourinho, sự sôi động của Klopp đến sự kiểm soát hoàn hảo của Pep – mỗi triết lý đều để lại dấu ấn đậm nét và góp phần làm nên bản sắc của giải đấu hấp dẫn nhất thế giới.
Xem thêm: Cách chơi tấn công trung lộ thế nào cho hiệu quả
Xem thêm: Tiết lộ bí quyết cách đọc trận đấu cho ai chưa biết
Chiến thuật bóng đá nào thành công không chỉ phụ thuộc vào sơ đồ, mà còn vào cách con người thực hiện nó. Và chính điều đó khiến Premier League không ngừng thay đổi, không ngừng hấp dẫn.
